وفس در نخستین تقسیمات کشوری ایران

منبع: مقاله "اداره و تقسیمات کشوری ایران"، کاظم ودیعی، نشریه بررسی های تاریخی
حوزه وفس در دوران قاجار
نظام پارلمان برای برگزاری انتخابات و نحوه
انتخاب نمایندگان مجلس، قانون مدوّنی را در جلسه مورّخ 28 شوال 1329 به تصویب رسانید.
البته مواردی از این قانون در سال 1304ه . ش. توسط نمایندگان اصلاح گردید.
بر پایه همین قانون، کتابچهای چاپ شد که اسامی حوزههای انتخابیه از جمله حوزه اراک و تعداد نمایندگان آن بدین شرح در آن مشخص گردید:
عراق: 2 نفر؛ اسامی نقاط جزو هر حوزه: سلطانآباد، کزاز، فراهان، خلجستان، تفرش، آشتیان، گَرَکان، شراء، بزچلو، سربند و وفس (عدّه نمایندگان هر حوزه): 2 نفر؛ مرکز انتخابات: سلطانآباد.
اسناد (عرایض) حاضر مربوط به حوزه انتخابیه اراک فعلی (سلطانآباد/ عراق قدیم) است که طی چهار دوره قانونگذاری (از 3 ذیقعده 1328 تا اوایل بهمن 1304 خورشیدی) به مجلس نوشته شده و از بین انبوهی از اسناد اختصاصی موجود در کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی استخراج گردیده است که شامل 147 سند اصلی و 74 سند پیوست میباشد. تدوین و ارائه این اسناد، به ترتیب تاریخی و شروع آن دو سال و چهار ماه بعد از سقوط محمّدعلی شاه قاجار و پایان آن مصادف با پادشاهی رضاشاه و سقوط سلطنت قاجار است.
منبع: اسناد اراک (عراق ـ سلطانآباد)؛ در دورههای دوم تا پنجم مجلس شورای ملّی/ اسدالله عبدلیآشتیانی(+)
تقاضای اهالی بخش وفس برای تبدیل شدن به شهرستان
در سندی مربوط به سال 1342 شمسی، اهالی برخی از بخش های
کشور از جمله خامش، خوانسار، بناب، آشتیان، بستان آباد، وفس اراک و ... از مجلسِ وقت، درخواست تبدیل شدن به شهرستان را داشتند.این سند با شناسگر رکورد: 867819 و شماره بازیابی: ۲۱/۱۲/۲/۱/۱۲۷ج در بایگانی مجلس شورای اسلامی موجود است.(+)
معلمی از منطقه وفس
قاسم مستقیم، مدیر کل ارزیابی و عملکرد و
پاسخگویی به شکایات وزارت آموزش و پرورش در گفت و گو با خبرنگار آموزش و پرورش
گفت: اولین سال معلمی ام به روستاهای منطقه وفس استان مرکزی منتقل و سه سال در آنجا
بودم. [برای] اولین هدیه ای که دانش آموزان می خواستند به من بدهند به آنها گفتم یک
نقاشی برای من بکشید ... تا ببینم ... چقدر معلمتان را دوست دارید. در آن موقع 45 دانش
آموز داشتم و یک معلم هم در کنارم بود و همچنین به عنوان مدیر و آموزگار در آن مدرسه
فعالیت می کردم. نقاشی های دانش آموزان سال اول معلمی ام را به عنوان آرشیو خودم در
منزل دارم.
دیدار یک میلاجردی و یک وفسی
جمعه گذشته(15/02/91)، ضمن بازدید از
نمایشگاه کتاب تهران، با آقای رضا اتابکی، مدیر وبسایت شهر میلاجرد، دیدار کردم.
هدف از این دیدار غیر از آشنایی بیشتر، صحبت از فضای مجازی منطقه و افزایش همکاری
ها برای رشد و توسعه میلاجرد و وفس و در نهایت تمام شهرستان بود.
نشستیم و از اینترنت و فضای مجازی صحبت کردیم؛ از تجربیات جالبی که در این زمینه کسب کرده بودیم، حرف زدیم. رضا از گریه شوق بعضی پیرمردان میلاجردی در هنگام تحقیقاتش گفت و من از ذوق و شوق و تشکر وفسی ها، هنگام تهیه عکس ها و گزارش های وبلاگ. تجربیات مشترک خیلی داشتیم: سختی های کار، بی انگیزگی های گهگاه، زمانبَر بودن تهیه مطالب، توهین های مقطعی، ناهمراهی مسئولین، اختلافات منطقه ای، عدم حمایت مالی و در مقابل: تشویق های مکرر مردم، حمایت افرادی خارج از منطقه، دلتنگی های شخصی برای میلاجرد-اش و برای وفس-ام و برای منطقه-مان.
سرزمین، ناحیه، منطقه، بلوک، بخش، شهرک، دهستان یا روستای وفس
وفس را چگونه باید خطاب کرد؟ سرزمین،
ناحیه، منطقه، بلوک، بخش، شهرک، دهستان یا روستای وفس؟ وفس در هر زمانی، با یکی از این
القاب ذکر می شده، ولی در حال حاضر طبق تقسیمات جغرافیایی جمهوری اسلامی، وفس، نام
دهستان و نیز روستایی در شمال غربی شهرستان کمیجان است.
از طرفی، گرچه وفس روستاست؛ ولی از لحاظ تاریخی، همیشه بیشتر از یک روستا بوده و مرکز ناحیه محسوب می شده است. حمداله مستوفی(740 ق) و نویسندگان تاریخ عثمانی(1137 ق) و نمایندگان مجلس در تقسیمات جغرافیایی (1316 ش) و مرحوم دهخدا در فرهنگ لغت، ناحیه شمال غربی اراک فعلی را، با نام وفس نامگذاری کرده اند.
از لحاظ جغرافیای طبیعی نیز، وفس در نوع خود پهناور است. کوه ها، باغات، مزارع، مراتع و بیابان های بسیاری تشکیل دهنده سرزمین وفس هستند و نزولات جوی فراوان و اختلاف ارتفاع، حتی باعث تفاوت محسوس آب و هوای شمال و جنوب وفس شده است.(نقشه شهرستان اراک در سال 1365 ش)
بنابه دلایل فوق، که البته قبلا هم وجود داشت ولی فکر دیگری حکمفرما بود!، از امروز، نام این وبلاگ از "روستای وفس" به "منطقه وفس" تغییر می کند. نظر شما چیست؟ این تغییر خوب است یا بد؟
آیا کمیجان، سرزمین تات ها و مادها است؟
"آشنا"
ای (در نظرخواهی این مطلب) گفته:«دكتر محمد عارف ... در حال تدوين كتابي به نام كميجان سرزمين شگفت انگيز تات
ها و مادها هستند كه جا دارد وفسي هاي عزيز به نام كتاب اعتراض نمايند چون وفس، سرزمين
شگفت انگيز تات ها و مادها هست، نه كميجان».
+ این کتاب چند ماه قبل و با همان نام "کمیجان، سرزمین شگفتانگیز تاتها و مادها" به چاپ رسیده است.
اصلاحیه: طی تماسی که با انتشارات طهوری در تهران داشتم، گویا این کتاب هنوز چاپ نشده و در بهترین حالت، ممکن است به نمایشگاه کتاب در اردیبهشت سال آینده برسد؛ در غیر این صورت، چاپ آن تا پایان تابستان 91 طول خواهد کشید.
+ هرچند هنوز کتاب را نخوانده ام ولی از انجام چنین تحقیقاتی در سطح این منطقه بسیار خوشحالم.
"غربتی"های بلوک وفس
دکتر محمد مقدم، لوتر دسته ای از کولی ها را که از غربتی های چادرنشین
دوره گرد بودند و خود را«ایل فییوج» می خواندند، بررسی کرده است. این غربتی ها از
"بلوک چرّا" در میان همدان و اراک به خنجین، از بلوکهای وفس، آمده
بودند.
مقدم درباره این لوتر مینویسد: شماره واژه های لوتر ایل فییوج بسیار کم بود و شماری از این واژه ها به چند معنا به کار می رفتند. غربتی ها کمبود واژه های زبان خود را با به کار گرفتن واژه های فارسی و گویش محلی جبران میکردند.
منبع: بلوک باشی، علی؛ زبان های رمزی در ایران؛ کتاب ماه و هنر، مرداد و شهریور 1380.(منبع اینترنتی)
امور تربیتی آموزش و پرورش شهرستان وفس در سال 67-1366
امور تربیتی آموزش و پرورش شهرستان وفس استان مرکزی در سال تحصیلی
67-1366 در اموری چون راهپیمایی 13 آبان، برگزاری جشنواره سرود و تئاتر، مراسم
هفته معلم، بزرگداشت دههء فجر، برگزاری اردوهای تربیتی فعالیت داشته است.
منبع: ماهنامه تربیت، وابسته به وزارت آموزش و پرورش جمهوري اسلامي ايران، شماره 34، دی 1367.(+)
دهستان وفس در سایت وزارت کشور

نام دهستان: وفس مرکز دهستان: کمیجان تاریخ تاسیس:1388
کد تقسیماتی دهستان: 42492 نام بخش: مرکزی نام شهرستان: کمیجانکمیجان و بزچلو
مقاله ای از ابوالقاسم مرادی چاپ شده در نشریه "تاریخ
و جغرافیای ایران...":ده های بخش وفس با این نامها آمده است: آقچه کهریز، اکبرآباد، انار، آمره، اسفندان، ابراهیم آباد، استهری، اکرمیه، پرکک، تکیه، جعفرآباد، چلبی، چابار، چهره قان، خسروبیگ، خمارباغی، خان آباد، خیرآباد، دره گرگ، ذادق آباد، راستگردان، روشنایی، رزج، سمقاور، سوران، سیجان، سبزآباد، شاه قلعه، عاصم آباد، عیسی آباد، فضل آباد، فریس آباد، فتح آباد، فامرین، قره گل، کمیجان، کلوان، کوت آباد، محمود آباد، نهره پشته، ولیدآباد، ولازجرد، ینگی ملک.
نایبالحکومه وفس و رودبار (110 سال قبل)
در سنه 1319 این کمترین عباد، ابوالقاسم مهدیْ نایب خلوت و سرایدارخانه مبارک همایونی، نایبالحکومه وفس و رودبار و غیره، به رسم بلوک گردشی با میرزا تقیْ مباشر وفس و کدخدا حسنخان هیزجی و باقربیگ حاجیخان وفسی و اسفندیاربیگ هیزجی و میرزا قهرمانخان کاشانیْ نایب درب خانه مُخلص، و قدمعلی خانْ آبدار و شکرالله خان تفرشیْ جلودار، در این مکان که بدین دو کلمه خود را یادآور آیندگان و سیاحتکنندگان مینماییم که به طلب مغفرتی ماها را یاد نمایند، زیرا که ثبات انسانی معلوم است که چقدر است ولی بقای این نوشته سالها باقی خواهد بود.
نوشته شده در: قلب غار هیزج (در فاصله 18 کیلومتری غرب قصبه وفس)
احمدینژاد و نمایندگانش در منطقه
احمدینژاد
در هشتاد و یکمین سفر استانی، صبح روز سهشنبه وارد اراک شد و ۱۰ عضو کابینه خود را
به منظور بررسی روند پیشرفت مصوبات دور اول و دوم سفرهای استانی دولتهای نهم و
دهم، به شهرها و مناطق مختلف استان گسیل کرد.
پیگیری طرح های توسعه منطقه وفس در مجالس بعد از انقلاب
رئيس اداره ثبت احوال وفس
معرفی رئيس اداره ثبت احوال وفس(!)همایش شوراهای اسلامی روستاهای بخش مرکزی کمیجان


فراهان شهرستان شد





محدوده جدید شهرستان کمیجان و موقعیت وفس

فراهان، خنجین، کمیجان و وفس
دهستان وفس با ترکیب 30 روستا، مزرعه و مکان تشکیل شد
دهستان وفس به مركزیت شهر كمیجان از تركیب روستاها، مزارع و مكانهای زیر مطابق نقشه 1:250000 پیوست كه به مهر «پیوست تصویبنامه هیئت وزیران» تأیید شده است، در تابعیت بخش مركزی شهرستان كمیجان ایجاد میگردد.
1) وفس، 2) آبرنگ، 3) معدن گچ، 4) امامزاده شاهزاده حسین، 5) تكیه، 6) غار
7) امامزاده حاج رضوان، 8) فضلآباد، 9) احمدآباد، 10) فتحآباد، 11) ذادقآباد، 12) خمارباغی
13) دامداری خسرو، 14) دامداری جعفر، 15) منابع آب، 16) قازوق، 17) فریسآباد، 18)سیدآباد
19) زیدآباد، 20) بلاغ رضا، 21) ولازجرد، 22) فیضآباد، 23) استهری، 24) آمره
25) یوسف كهریز، 26) چهره قان، 27) عودآغاج، 28) میدانك، 29) فرك و 30) چالمیان.
توضیح: فکر میکنم منظور از "امامزاده شاهزاده حسین" همان "امامزاده حاج رضوان" باشد و این دو مکان اشاره به همان امامزاده وفس دارند. منظور از "غار" نیز احتمالا همان غار وفس در سمت شمالغربی وفس است که بر روی نقشه های 1:250000 مکان آن مشخص شده است.
یادداشت: خوشحالم از اینکه نام وفس دوباره به این منطقه بازگشت و هرچند استحقاق وفس و وفسی ها خیلی بیشتر از دهستان است ولی در همین حد نیز مایه دلگرمی است. این اتفاق در کنار طرح در حال اجرای انتقال گاز و همچنین موضوع توسعه گردشگری در وفس، آینده ی امیدبخشی را برای این منطقه ی باستانی رقم می زند که امیدوارم با تلاش و کوشش همه ی وفسی ها و سایر مسئولین شهرستان، این آینده ی امیدبخش هر چه زودتر سر برسد.
با تصویب هیئت وزیران: تاسیس شهرستان فراهان و ارتقاء خنجین به بخش
بحث داغ درباره شهرستان فراهان و جداشدن خنجین از کمیجان
نامه مردم خنجین به آقای فخرالاسلام
مختصری درباره میلاجرد
یکی از قدیمی ترین شهرهای دوران اسطوره ای ایران، شهر میلاجرد است. طبق مطالعات انجام شده تاریخچه میلاجرد به 700 سال قبل از میلاد مسیح یعنی حکومت مادها در محدوده هگمتانه بر می گردد.شهرستان شدن فرمهین با توجه به مشکلات شهرستانهای کمیجان و خنداب
سخنگوی شورای اسلامی شهرستان کمیجان خاطرنشان ساخت: همچنین احداث جادهای که از اتوبان ساوه به کمیجان وصل می شود نیز جز همین مصوبات بوده که تاکنون هیچگونه اقدامی در رابطه با آن صورت نگرفته است.
وی افزود: ارتقای منطقه وفس ـ شرا نیز از جمله مصوبات سفر اول دولت به کمیجان بوده که اقدامی در خصوص این پروژه نیز انجام نگرفته.
مقیاسهای اندازه گیری در خنجین وفس اراک
به ترتیب از کم به زیاد: پنجا(panja)، چَرِگ (čareg)، یاروم آرشین(yarum aršin)، آرشین(aršin) و آغاج(qâjā)
پنجا(چهار انگشت): به اندازه یک هشتم متر و حدود 12/5 سانتیمتر است. برای اندازهگیری طولهای کوچک مثل قسمتی از قالی و گلیم به کار میرود و اندازه آن از نوک انگشت سبابه تا نوک انگشت کوچک دست است. وقتی که چهار انگشت به طور کامل باز باشد.
مقالهی فوق در شماره 7 فصلنامه نجوای فرهنگ در بهار 1387 به چاپ رسیده است. متن کامل مقاله را میتوانید با عضویت رایگان در «بانک اطلاعات نشریات کشور»، از طریق این لینک به دست آورید.

