"آشنا" ای (در نظرخواهی این مطلب) گفته:«دكتر محمد عارف ... در حال تدوين كتابي به نام كميجان سرزمين شگفت انگيز تات ها و مادها هستند كه جا دارد وفسي هاي عزيز به نام كتاب اعتراض نمايند چون وفس، سرزمين شگفت انگيز تات ها و مادها هست، نه كميجان».

1) این کتاب چند ماه قبل و با همان نام "کمیجان، سرزمین شگفت‌انگیز تات‌ها و مادها" به چاپ رسیده است.

اصلاحیه: طی تماسی که با انتشارات طهوری در تهران داشتم، گویا این کتاب هنوز چاپ نشده و در بهترین حالت، ممکن است به نمایشگاه کتاب در اردیبهشت سال آینده برسد؛ در غیر این صورت، چاپ آن تا پایان تابستان 91 طول خواهد کشید.

2) حرف این "آشنا" دو جنبه دارد، الف) "کمیجان" نام مناسبی برای این مجموعه نیست؛ ب) فقط نام "وفس" برازنده این مجموعه است.

3) برای تصمیم گیری بهتر در مورد نام کتاب، لازم است کمی با محتویات و روند شکل گیری آن آشنا شویم:

کتاب مورد بحث، توسط دکتر محمد عارف، عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اراک و به دست انتشارات طهوری در 282 صفحه به چاپ رسیده است. دکتر عارف گفته است که کتاب حاضر به همراه دو مقاله و یک پژوهش جامع، حاصل مطالعات 9 ساله ایشان بر روی آیین‌های نمایشی مردم منطقه کمیجان می باشد.

دکتر عارف با همکاری بعضی دیگر از محققین استان مرکزی از جمله: وحید گلستان، علی آق بابا، علی فرهادی و ... پژوهشی جامع در آیین های نمایشی منطقه کمیجان انجام دادند که آن پژوهش به نوشته وحید گلستان در وبسایتش، با عنوان "بررسی وضعیت آیین های نمایشی بومی وفس ایران" در آگوست 2005 میلادی در کنگره بین المللی اتحادیه قوم شناسان و مردم شناسان که در دانشگاه پاردوبیتس جمهوری چک در جریان بود، ارائه شد.(معرفی پژوهش در سال 1387 در همین وبلاگ)

در سال 1389، مقاله ای دیگر با عنوان "ريخت نگاري آيين هاي نمايشي بومي مردم کميجان با نگرشي ويژه بر کهن الگوي بلاگرداني" توسط دکتر عارف در مجله "تحقيقات فرهنگي ايران" به چاپ رسید. نویسنده در چکیده می گوید:«مقاله حاضر مى كوشد بخشى از يافته هاى يك پيمايش انجام شده را كه برگرفته از مطالعات اسنادى و ميدانى نگارنده در دو شهر و 67 روستاى منطقه كميجان استان مركزى ايران طى پنج سال است، ... مورد تجزيه و تحليل قرار دهد.» اصل مقاله را می توانید از پایگاه اطلاعات علمی در اینجا دانلود کنید(پی دی اف با حجم 436 کیلوبایت)

دکتر عارف در مصاحبه ی یک ماه قبل خود، از مقاله ای با عنوان "آیین‌های نمایشی مردم شهرستان کمیجان استان مرکزی" نامبرده و گفته است:"من و همکارانم در دانشگاه تربیت مدرس تهران بالغ بر یک سال و نیم است که بر روی این مقاله کار کرده‌ایم، دو ماه قبل نیز داوری آن تمام شده، اصلاحات آن را هم انجام داده‌ایم و اکنون پس از دو سال در نوبت چاپ قرار گرفته است".(+)

*پس نتیجه می گیریم که پژوهش به طور گسترده در سطح مناطق شمال غربی استان مرکزی از جمله در شهرهای کمیجان، میلاجرد، خنجین(که هنوز از کمیجان جدا نشده بود) و آبادی های خسروبیگ، سمقاور، وفس، عیسی آباد، انار و ... انجام شده.

4) اولین چیزی که از شنیدن نام تات و ماد به یادش می افتیم گویش خاص تات ها و مادهاست که در حال حاضر فقط چهار روستای وفس، چهرقان، گورچان و فرک در این منطقه با این گویش سخن می گویند. ولی با اطمینان می توان گفت که در زمان های قدیم، غیر از روستاهای فوق، آبادی های دیگری هم به این گویش سخن می گفته اند و با مهاجرت ترک ها به ایران و حضورشان در منطقه، به تدریج زبان ساکنان به ترکی تغییر یافته است؛ و نیز اینکه طبق تحقیقات مرحوم استاد محتاط، منطقه وفس و آبادی های نواحی شرقی همدان [مانند کمیجان، میلاجرد و ...] در محدوده حکومت مادها بوده و زبانشان "ماد"ی و تاتی بوده است.

نتیجه گیری:

با توجه به گستردگی تحقیق در آبادی هایی که اکنون تحت نام شهرستان کمیجان در تقسیمات جغرافیایی ایران ثبت شده و عمرِ کمِ اهمیتِ منطقه ای کمیجان، و حساسیت های زیادی که متاسفانه در منطقه بر روی نام کمیجان وجود دارد، بهتر بود به جای نام "کمیجان" از نام "شهرستان کمیجان" برای این اثر استفاده می شد.

نوشتن نام تات و ماد در عنوان کتاب نیز بسیار ستودنی است که مطمئنا آقای عارف، دلیلی برای این نامگذاری داشته اند. ولی اهمیت آن برای ما این است که، کسانیکه با منطقه آشنایی داشته باشند با شنیدن "تات" و "ماد"، سریعا به یاد منطقه باستانی وفس می افتند.

هرچند هنوز کتاب را نخوانده ام ولی از انجام چنین تحقیقاتی در سطح این منطقه بسیار خوشحالم. امیدوارم پژوهش های میدانی بیشتری در موضوعات گوناگون در همه آبادی ها و شهرهای منطقه انجام شود. از آقای دکتر عارف و همکارانشان برای اجرای این طرح بسیار تشکر میکنم.

مشخصات کتاب به شرح زیر است:

عنوان و نام پديدآور    :           کمیجان سرزمین شگفت‌انگیز تات‌ها و مادها : ریخت‌نگاری آیین‌های نمایشی بومی مردم کمیجان / محمد عارف .

‏مشخصات نشر      :           تهران : طهوری‏‫ ، ۱۳۹۰.

‏مشخصات ظاهری  :           ‏‫۲۸۲ ص. : مصور ( رنگی ) ، جدول ، نمودار.

‏شابک    ‏‫: 978-600-5911-17-6