امروز، جمعه 29 ماه ذیحجه سال 1427هجری قمری است. 291 (دویست و نود و یک) سال قبل در چنین روزی، چندین هزار نفر از مردم شیعه وفس و ساکنان برخی روستاهای تابعه وفس، به دست سپاهیان یغماگر افغان و سنیان درجزین (که از موصل عراق، به این منطقه کوچ داده شده بودند) به خاک و خون کشیده شدند.

 

قبلا در این پست وبلاگ، شرح کامل «واقعه وفس» را از کتاب «تاریخ اراک» نقل کرده ام. در اینجا به طور خلاصه عرض کنم که:

در سال های پایانی و انحطاط سلطنت خاندان بزرگ صفوی، کل ایران دچار هرج و مرج شد؛ سپاهیان وحشی افغان، عساکر سنی آل عثمان و روس ها، هر کدام قسمت هایی از ایران را مورد تاخت و تاز قرار داده و به غارت و تخریب پرداختند. افغان ها در نتیجه ی مصالحه با عثمانی ها، شهرهای همدان، اصفهان، اراک و محدوده های اطراف را تحت تسلط خود گرفتند و به غارت مردم آن مناطق پرداختند.

 

سال های حکومت افغان ها (از 1135 الی 1342 هجری قمری) در قسمت هایی از ایران، سال های سیه روزی و بدبختی مردم وفس بوده است. در روز دوشنبه، 29 ماه ذیحجه سال 1136 هجری قمری، گروهی از سپاهیان افغان به ریاست خانی پاشا، با راهنمایی سنی های درجزین، خود را به وفس می رسانند و با فتنه ای که یکی از همین سنییان، بلند می کند؛ طی چند روز، چندین هزار نفر از مردم وفس و روستاهای شیعه نشین تابعه آن را به خاک و خون می کشند.

 

شرح جزئی ماجرا از صبح دوشنبه تا روز جمعه:

 

صبح تا ظهر روز دوشنبه، 29 ذیحجه 1136هجری: حدود 10 هزار نفر از عساکر افغان به ریاست خانی پاشا از طریق گردنه وفس، با راهنمایی سنییان، خود را به وفس می رسانند.

 

عصر روز دوشنبه، 29 ذیحجه 1136 هجری: خانی پاشای سَگْ سردار لشکر(از ابیات ملامیرمحمدباقر در توصیف خانی پاشا)، با نیروهای خود، وفس را محاصره کرده و شروع به کشت و کشتار مردم وفس می نماید.

 

روز سه شنبه، 30 ذیحجه 1136 هجری: از عصر روز دوشنبه تا پایان روز سه شنبه، چند هزار نفر از مردم وفس کشته شدند.

 

روز چهارشنبه، 1 محرم 1137 هجری: لشکریان وحشی افغان و سنیان درجزین، در بیابان و دشت های منطقه وفس، به تعقیب و کشتار فراریان پرداختند.

 

روز پنج شنبه، 2 محرم 1137 هجری: قتل و غارت در این روز نیز ادامه یافت و به طور کلی در طی این چند روز در حدود 5000 نفر از مردم منطقه وفس از زن و مرد و کودک، به خاک و خون کشیده شدند.

 

 روز جمعه، 3 محرم 1137 هجری: در حدود 5000 اسیر از زنان و دختران، جمع آوری شد و عساکر افغان در معیت سنییان به طرف همدان حرکت کردند.

 

وفس و نواحی تابعه آن تا نزدیک به سه سال، محل عبور و مرور و ضابط نشین قوای آل عثمان بود.

 

 پس نوشت: البته سالروز فوق الذکر بر مبنای هجری قمری است که خیلی دقیق نمی باشد و بهتر است از سالگرد هجری شمسی استفاده شود.